Osoby pijące osiem lub więcej porcji alkoholu tygodniowo mają zwiększone ryzyko wystąpienia zmian w mózgu zwanych hialinową arteriolosklerozą – wynika z badania opublikowanego 9 kwietnia 2025 roku na łamach czasopisma Neurology®, oficjalnego periodyku American Academy of Neurology. Są to zmiany naczyniowe kojarzone z uszkodzeniami mózgu, które mogą prowadzić do problemów z pamięcią i myśleniem. Badanie nie dowodzi jednak, że intensywne spożycie alkoholu jest bezpośrednią przyczyną tych zmian – wskazuje jedynie na związek między nimi.
Czym jest hialinowa arterioloskleroza?
Hialinowa arterioloskleroza (zwyrodnienie szkliste) to choroba, w której dochodzi do pogrubienia i usztywnienia ścian drobnych naczyń krwionośnych, co prowadzi do ich zwężenia. Utrudniony przepływ krwi może w dłuższym czasie powodować uszkodzenia tkanki mózgowej, widoczne jako zmiany (lesje) w obrazie mikroskopowym.
– Nadużywanie alkoholu to poważny globalny problem zdrowotny, który zwiększa ryzyko wielu chorób i zgonów – powiedział dr Alberto Fernando Oliveira Justo z Wydziału Medycznego Uniwersytetu w São Paulo w Brazylii. – Badaliśmy, jak alkohol wpływa na mózg osób starszych. Nasze badanie pokazuje, że intensywne picie szkodzi mózgowi i może prowadzić do zaburzeń poznawczych.
Szczegóły badania
Badaniem objęto 1781 osób, których średni wiek w chwili śmierci wynosił 75 lat. U wszystkich przeprowadzono sekcje mózgu. Naukowcy oceniali obecność patologii takich jak splątki tau i hialinowa arterioloskleroza, mierzyli również masę mózgu oraz wzrost uczestników. Dane o spożyciu alkoholu pochodziły z wywiadów z rodzinami zmarłych.
Uczestników podzielono na cztery grupy:
- 965 osób nigdy niepiło alkoholu,
- 319 umiarkowanych pijących (do 7 porcji alkoholu tygodniowo),
- 129 intensywnie pijących (8 lub więcej porcji tygodniowo),
- 368 byłych intensywnych pijących.
Jedna porcja alkoholu to 14 g alkoholu etylowego, czyli ok. 350 ml piwa, 150 ml wina lub 45 ml mocnego alkoholu.
Wnioski
- Zmiany naczyniowe w mózgu występowały u:
- 40% osób niepijących,
- 45% umiarkowanych pijących,
- 44% intensywnych pijących,
- 50% byłych intensywnych pijących.
Po uwzględnieniu takich czynników jak wiek, palenie czy aktywność fizyczna, obliczono ryzyko wystąpienia zmian naczyniowych:
- intensywnie pijący – 133% wyższe ryzyko,
- byli intensywni pijący – 89% wyższe ryzyko,
- umiarkowani pijący – 60% wyższe ryzyko w porównaniu do osób abstynenckich.
Zauważono również wyższe ryzyko występowania splątków tau – markerów choroby Alzheimera – wśród:
- intensywnych pijących – 41% wyższe ryzyko,
- byłych intensywnych pijących – 31% wyższe ryzyko.
Byli intensywni pijący mieli niższy wskaźnik masy mózgu w stosunku do masy ciała i gorsze funkcje poznawcze. Nie zaobserwowano takich zmian u aktualnych intensywnych pijących ani umiarkowanych pijących.
Justo podkreśla, że zaburzenia poznawcze wystąpiły wyłącznie u osób, które wcześniej nadużywały alkoholu, ale przestały pić.
Dodatkowo osoby intensywnie pijące żyły średnio o 13 lat krócej niż osoby, które nigdy nie piły.
– Stwierdziliśmy, że intensywne picie alkoholu wiąże się bezpośrednio z oznakami uszkodzenia mózgu, co może wpływać na pamięć i zdolności poznawcze w dłuższej perspektywie – podsumował Justo. – Zrozumienie tych efektów ma kluczowe znaczenie dla zdrowia publicznego i prowadzenia działań profilaktycznych.
Ograniczenia badania
Badacze zaznaczają, że nie analizowali stanu zdrowia uczestników przed ich śmiercią i nie dysponowali pełnymi danymi dotyczącymi czasu trwania spożywania alkoholu ani stanu funkcji poznawczych w życiu.
Badanie zostało sfinansowane przez Fundację Badawczą São Paulo.
Źródło: American Academy of Neurology
