Nie każda tkanka tłuszczowa jest taka sama pod względem znaczenia dla utraty wagi oraz zdrowia. Podczas gdy tkanka tłuszczowa podskórna, znajdująca się tuż pod powierzchnią skóry, może być obojętna lub nawet korzystna dla zdrowia, tłuszcz trzewny ma zupełnie inny charakter. Ta głęboka tkanka tłuszczowa, otaczająca ważne narządy, takie jak wątroba, trzustka i jelita, znacząco zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy oraz przewlekłego stanu zapalnego. Tłuszcz trzewny i podskórny różnią się nie tylko lokalizacją, ale przede wszystkim aktywnością metaboliczną. Tłuszcz trzewny, zgromadzony głęboko w jamie brzusznej wokół głównych narządów, charakteryzuje się wysoką aktywnością metaboliczną, sprzyjając insulinooporności, przewlekłemu zapaleniu i podwyższonemu ryzyku chorób serca. Z kolei tkanka podskórna, położona bezpośrednio pod skórą, pełni rolę rezerwy energetycznej, a w niektórych przypadkach może mieć właściwości ochronne. Badania wykazały, że tłuszcz trzewny uwalnia większe ilości wolnych kwasów tłuszczowych oraz prozapalnych cytokin, bezpośrednio wpływając na metabolizm wątrobowy i ogólnoustrojowe stany zapalne, podczas gdy tłuszcz podskórny przyczynia się w znacznie mniejszym stopniu do tych zaburzeń metabolicznych.
Interesujące jest to, że nawet osoby o tej samej masie ciała lub BMI mogą różnić się znacząco pod względem ilości i rozmieszczenia tłuszczu trzewnego. Niektórzy mają dużą całkowitą objętość tłuszczu trzewnego, podczas gdy inni cechują się wyższym udziałem tłuszczu trzewnego w stosunku do całkowitej ilości tłuszczu w jamie brzusznej. To rodzi kluczowe pytanie: czy podczas odchudzania ważniejsze jest zmniejszenie absolutnej ilości tłuszczu trzewnego, czy też istotniejsza jest redukcja jego proporcji w ogólnej masie tłuszczowej?
Zdaniem prof. Iris Shai z Uniwersytetu Ben-Guriona w Negev, głównej badaczki omawianego badania, adiunkta na Harvard T.H. Chan School of Public Health oraz honorowego profesora na Uniwersytecie w Lipsku, wyniki te podważają tradycyjne podejście do utraty wagi jako prostego „liczenia kilogramów”. „Dla lekarzy, dietetyków i naukowców uzyskane rezultaty oferują nowy sposób oceny sukcesu terapii odchudzającej – taki, który uwzględnia nie tylko ilość utraconego tłuszczu, ale również jego rodzaj oraz wpływ na zdrowie metaboliczne. Wraz z rozwojem precyzyjnego żywienia i medycyny spersonalizowanej wyniki te mogą otworzyć drogę do skuteczniejszych interwencji, poprawiających długoterminowe wyniki zdrowotne”.
Hadar Klein, RD MSc, doktorantka i główna autorka badania, wyjaśnia znaczenie kliniczne: „Dwie osoby o identycznym BMI mogą mieć zupełnie różne ryzyko metaboliczne, zależnie od rozmieszczenia ich tłuszczu trzewnego. Nasze badania wskazują, że te różnice mają kluczowe znaczenie przy ocenie ryzyka kardiometabolicznego”.
Dr Hila Zelicha, RD PhD, współautorka badania, podkreśla potrzebę dostosowania interwencji odchudzających do indywidualnych wzorców rozmieszczenia tłuszczu: „Zrozumienie dynamiki tłuszczu trzewnego może prowadzić do skuteczniejszych strategii. Osoby z dużym udziałem tłuszczu trzewnego mogą potrzebować innych metod dietetycznych i treningowych niż osoby, u których absolutna masa tłuszczu trzewnego jest wysoka”.
BMI i całkowita utrata masy ciała od dekad były podstawowymi wskaźnikami oceny poprawy zdrowia. Niniejsze badanie wskazuje, że nadszedł czas, by wyjść poza samą wagę. Wyniki te podkreślają znaczenie personalizowanego podejścia do redukcji masy ciała i poprawy zdrowia metabolicznego. Precyzyjna medycyna, która dostosowuje interwencje do genetycznych, metabolicznych i środowiskowych cech pacjenta, może zwiększyć skuteczność strategii dietetycznych i treningowych. Zrozumienie różnych fenotypów adipocytów, np. osób o dużym udziale tłuszczu trzewnego mimo niższego BMI, może umożliwić bardziej ukierunkowaną profilaktykę cukrzycy, chorób układu krążenia oraz zespołu metabolicznego. Przyszłe badania powinny koncentrować się na udoskonaleniu narzędzi klinicznych, które pozwolą identyfikować i skuteczniej leczyć osoby o wysokim ryzyku, przekraczając tradycyjne, wagocentryczne podejście na rzecz bardziej kompleksowego spojrzenia na zdrowie metaboliczne.
W przełomowym badaniu opublikowanym na łamach „BMC Medicine” naukowcy połączyli dane z dwóch 18-miesięcznych badań klinicznych z randomizacją (DIRECT-PLUS i CENTRAL), obejmujących analizę 572 uczestników przed i po interwencjach dietetycznych. Jest to jedno z największych badań nad odchudzaniem opartych na obrazowaniu MRI. Dzięki zastosowaniu zaawansowanej technologii MRI możliwe było precyzyjne zmierzenie zmian zarówno w absolutnej ilości, jak i proporcji tłuszczu trzewnego w odniesieniu do całkowitej ilości tłuszczu w jamie brzusznej.
Źródło: BMC Medicine
