Profilaktyka zdrowotnaZdrowie i styl życia

Polipy jelita grubego u krewnych jako wskaźnik zwiększonego ryzyka raka jelita grubego

Naukowcy z Niemieckiego Centrum Badań nad Rakiem (DKFZ) oraz Narodowego Centrum Chorób Nowotworowych (NCT) przeprowadzili badanie nad związkiem między indywidualnym ryzykiem raka jelita grubego a powtarzającymi się diagnozami polipów jelitowych u krewnych. Doszli do wniosku, że w szczególności ryzyko zachorowania na raka jelita grubego w młodym wieku jest istotnie podwyższone w przypadku rodzinnej historii tej choroby. Odpowiednio dostosowane strategie prewencyjne mogą stanowić skuteczną odpowiedź na zwiększone ryzyko zachorowania.

Rak jelita grubego jest trzecią najczęściej występującą chorobą nowotworową i drugą najczęstszą przyczyną zgonów nowotworowych na świecie. W większości przypadków nowotwory te rozwijają się z polipów jelita grubego. Proces przekształcenia polipa w nowotwór trwa szacunkowo około dziesięciu lat. Kolonoskopia profilaktyczna oraz usunięcie polipów zmniejszają zarówno częstość występowania raka jelita grubego, jak i śmiertelność z jego powodu.

W ostatnich latach około 12% nowych przypadków raka jelita grubego było diagnozowanych przed 50. rokiem życia. Nowotwory rozwijające się w stosunkowo młodym wieku często wykrywane są w zaawansowanym stadium, co wiąże się z gorszym rokowaniem.

Czy istnieje związek między częstym występowaniem polipów u krewnych a ryzykiem zachorowania na raka jelita grubego?

Zagadnienie to zostało zbadane przez naukowców z DKFZ i NCT w Heidelbergu we współpracy z badaczami z Uniwersytetu w Lund w Szwecji. Analiza objęła zarówno raka jelita grubego ogólnie, jak i przypadki choroby w młodym wieku. W badaniu kohortowym wykorzystano szwedzką bazę danych, obejmującą ponad 11 milionów osób o znanym stopniu pokrewieństwa – największą tego typu bazę na świecie.

Główny autor badania, Mahdi Fallah z DKFZ i NCT Heidelberg, podkreśla:

„Odkryliśmy, że osoby, których krewni mieli wielokrotnie diagnozowane polipy jelita grubego, mają statystycznie istotnie zwiększone ryzyko zachorowania na raka jelita grubego. Dotyczy to szczególnie przypadków występujących w młodym wieku.”

Znaczenie tych wyników rośnie, ponieważ coraz częściej w wielu krajach prowadzone są intensywne programy profilaktyczne, umożliwiające wykrycie nowotworów jelita grubego we wczesnych stadiach, w tym również w stadium łagodnych polipów. Dlatego historia występowania polipów w rodzinie może stać się coraz bardziej istotnym czynnikiem w ocenie indywidualnego ryzyka zachorowania.

Zwiększone ryzyko zachorowania na raka jelita grubego występuje już w przypadku jednego krewnego pierwszego stopnia z rozpoznaniem polipów (ryzyko wyższe 1,4-krotnie w porównaniu do osób bez takiej rodzinnej historii). Indywidualne ryzyko rozwoju choroby wzrasta wraz z liczbą krewnych, u których zdiagnozowano polipy, oraz z częstotliwością tych diagnoz. Na przykład osoba mająca dwóch lub więcej krewnych pierwszego stopnia z wielokrotną diagnozą polipów ma 2,4-krotnie wyższe całkowite ryzyko zachorowania na raka jelita grubego i około 4-krotnie wyższe ryzyko zachorowania w młodym wieku.

„Nasze wyniki podkreślają konieczność opracowania bardziej spersonalizowanych strategii wczesnego wykrywania raka jelita grubego, dostosowanych do osób z rodzinną historią polipów jelitowych” – mówi Mahdi Fallah. Oznacza to, że strategie badań przesiewowych powinny uwzględniać zarówno częstość występowania polipów u krewnych, jak i liczbę członków rodziny z ich rozpoznaniem.

„Szczególnie wzrastająca liczba diagnoz raka jelita grubego w młodym wieku powinna skłonić nas do wdrożenia badań przesiewowych dostosowanych do ryzyka” – podkreśla Fallah.

Publikacja: Yuqing Hu, Elham Kharazmi, Qunfeng Liang, Kristina Sundquist, Jan Sundquist, Mahdi Fallah. Risk of colorectal cancer associated with frequency of colorectal polyp diagnosis in relatives. Gastroenterology (2025); https://doi.org/10.1053/j.gastro.2024.12.030

Źródło: Deutsches Krebsforschungszentrum

 

Podobne artykuły

Back to top button