Jak lasy wpływają na zdrowie człowieka? Nowe dowody z projektu „Dr. Forest”

Lasy od dawna uchodzą za miejsca sprzyjające zdrowiu i dobremu samopoczuciu człowieka. Najnowsze wyniki międzynarodowego projektu badawczego „Dr. Forest”, koordynowanego przez Uniwersytet we Fryburgu, pokazują, że wpływ lasów na zdrowie zależy w dużym stopniu od ich struktury oraz różnorodności biologicznej. Badacze zidentyfikowali konkretne cechy lasów, które mogą sprzyjać zdrowiu, ale także te, które wiążą się z ryzykiem. Wyniki zostały opublikowane w prestiżowym czasopiśmie „Nature Sustainability”.

Struktura lasu kluczowa dla efektów zdrowotnych

Zespół kierowany przez prof. dr. Michaela Scherera-Lorenzena z Uniwersytetu we Fryburgu wykazał, że najistotniejszym czynnikiem wpływającym na zdrowotne oddziaływanie lasów jest ich struktura – w szczególności gęstość koron drzew oraz stosunek powierzchni pni do powierzchni całkowitej lasu. Choć gęste korony mają wiele zalet, np. zmniejszają stres cieplny i poprawiają jakość powietrza, mogą jednocześnie ograniczać wzrost leczniczych roślin runa leśnego i sprzyjać występowaniu kleszczy, co zwiększa ryzyko zachorowania na boreliozę.

Różnorodność biologiczna a samopoczucie psychiczne

Różnorodność gatunkowa drzew wykazuje umiarkowanie pozytywny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne człowieka, ale zwiększenie tej różnorodności przynosi szereg dodatkowych korzyści. Lasy postrzegane jako bardziej różnorodne poprawiają samopoczucie psychiczne, nawet jeśli obiektywnie różnorodność gatunkowa nie jest wysoka. To wrażeniowe postrzeganie lasu ma ogromne znaczenie dla dobrostanu psychicznego.

Krajobraz dźwiękowy i zdrowie

Ważnym aspektem badanym przez zespół prof. Scherera-Lorenzena były tzw. krajobrazy dźwiękowe (soundscapes). Lasy o złożonej strukturze tworzą bogate i zróżnicowane środowiska akustyczne, które poprawiają funkcję regeneracyjną tych obszarów. Dźwięki natury – śpiew ptaków, szum liści, odgłosy zwierząt – mają udowodnione działanie relaksujące i antystresowe.

Różne potrzeby w różnych regionach

Nie istnieje „idealny las” – podkreślają autorzy badania. Korzyści zdrowotne zależą od lokalnych uwarunkowań i priorytetów. W środowisku miejskim najważniejsze mogą być ochrona przed upałami i poprawa jakości powietrza, natomiast na terenach wiejskich większe znaczenie może mieć ograniczenie ryzyka boreliozy i rozwój zasobów roślin leczniczych.

Wnioski dla polityki i gospodarki leśnej

Badanie dostarcza konkretnych rekomendacji dla zarządzających lasami i decydentów politycznych. Projekt „Dr. Forest” pokazuje, że lasy mogą być aktywnie kształtowane z myślą o zdrowiu publicznym. Zaleca się m.in. uwzględnianie lokalnych potrzeb zdrowotnych przy planowaniu nowych lasów oraz rozwijanie tzw. lasów uzdrowiskowych i terapeutycznych.

Źródło: Albert-Ludwigs-Universität Freiburg im Breisgau