Fast food i tłuszczowa pułapka: Jak kilka tłustych posiłków może zniszczyć nasze jelita
Zespół badaczy z WEHI (Melbourne, Australia) jako pierwszy na świecie odkrył bezpośrednie i natychmiastowe skutki diety wysokotłuszczowej dla zdrowia jelit.
Badania przedkliniczne wykazały, że już kilka posiłków bogatych w tłuszcze nasycone może wywołać stan zapalny w organizmie, choć objawy fizyczne – w postaci przewlekłego zapalenia – mogą pojawić się dopiero po wielu latach.
To przełomowe odkrycie pokazuje, jak szybko spożywane przez nas produkty wpływają na funkcje obronne jelit i toruje drogę dla przyszłych interwencji mających na celu poprawę zdrowia jelit i zwalczanie przewlekłych stanów zapalnych.
W skrócie
To przełomowe badanie podkreśla, że codzienne wybory żywieniowe mogą natychmiast wpływać na stan zdrowia naszych jelit.
Naukowcy odkryli, że chroniące jelita białko IL-22 znikało u myszy już po dwóch dniach spożywania wysokotłuszczowych posiłków.
Wyniki te mogą wpłynąć na zalecenia żywieniowe ukierunkowane na naturalne zwiększenie ochrony jelit i przyczynić się do opracowania nowych metod leczenia i odbudowy funkcji jelit u osób zmagających się z przewlekłymi chorobami zapalnymi, takimi jak nieswoiste zapalenia jelit.
Cichy wróg zdrowia jelit
Około jedna trzecia Australijczyków żyje z przewlekłymi chorobami zapalnymi, takimi jak celiakia, nieswoiste zapalenia jelit czy reumatoidalne zapalenie stawów.
Jednak mechanizmy, które prowadzą do powstawania zapaleń i chorób, nadal pozostają w dużej mierze nieznane.
Dr Cyril Seillet, współautor badania, podkreśla, że wyniki zespołu stanowią istotny przełom mogący pomóc zidentyfikować źródła przewlekłych stanów zapalnych.
„Udowodniliśmy, że każdy posiłek ma wpływ na zdrowie naszych jelit” – mówi dr Seillet.
„Im więcej tłuszczów nasyconych spożywamy, tym więcej stanu zapalnego się kumuluje – osłabiając naszą barierę ochronną i zwiększając ryzyko przewlekłego zapalenia.”
Co ważne, ten proces zapalny początkowo przebiega bezobjawowo – może pozostawać ukryty w organizmie przez wiele lat, aż pojawią się symptomy przewlekłego zapalenia.
Badacze byli w stanie wykryć mikroskopowe zmiany w funkcjonowaniu jelit już po kilku posiłkach bogatych w tłuszcze, mimo braku zewnętrznych objawów, takich jak przyrost masy ciała.
„To pokazuje, jak łatwo rozwija się stan zapalny bez jakichkolwiek wczesnych ostrzeżeń” – dodaje dr Seillet.
„Jednorazowy tłusty posiłek nie zniszczy bariery jelitowej, ale stała dieta bogata w tłuszcze nasycone może zbudować podłoże pod przewlekły stan zapalny.”
Szybka odpowiedź immunologiczna
W badaniu prowadzonym pod kierownictwem prof. Stephena Nutta z WEHI wykazano również, że krótkotrwała ekspozycja na dietę wysokotłuszczową obniża produkcję IL-22 – kluczowego białka kontrolującego stan zapalny w jelitach.
Po raz pierwszy udokumentowano tak szybki wpływ tłuszczów nasyconych na poziom tego białka.
Le Xiong, pierwszy autor pracy, podkreśla, że dieta wysokotłuszczowa to „podwójny cios” dla bariery jelitowej – nie tylko wywołuje stan zapalny, ale także osłabia zdolność organizmu do jego zwalczania.
„IL-22 to kluczowe białko chroniące jelita. Bez niego organizm traci zdolność do zapobiegania zapaleniom” – mówi Le Xiong.
„Wystarczyły dwa dni spożywania tłustych potraw, by poziom IL-22 spadł, a funkcja jelit została zaburzona.”
Pomimo utraty zdolności ochronnych, myszy nadal wyglądały zdrowo – co pokazuje, że funkcje jelit mogą być zaburzone na długo przed pojawieniem się objawów.
Zespół zaobserwował, że tłuszcze nasycone hamują produkcję IL-22, podczas gdy tłuszcze nienasycone – jak te zawarte w orzechach czy awokado – wręcz przeciwnie, wspierają jej wzrost. Badacze uważają, że podobne zjawisko występuje także u ludzi.
Potencjał interwencji terapeutycznych
Badacze byli w stanie przywrócić funkcje jelit u myszy poprzez odbudowę poziomu IL-22 – co otwiera perspektywy opracowania terapii przywracających zdrowie jelit także u ludzi.
Zanim jednak przejdą do opracowania farmakologicznych metod, zespół chce skupić się na naturalnych sposobach zwiększania poziomu IL-22.
Naukowcy mają nadzieję, że ich odkrycia wpłyną na zalecenia dietetyczne, które będą podkreślać rolę tłuszczów nienasyconych w ochronie jelit i promować strategie żywieniowe dla osób zagrożonych chorobami zapalnymi.
Badania zostały sfinansowane przez Narodową Radę ds. Zdrowia i Badań Medycznych Australii (NHMRC) i przeprowadzone we współpracy z Uniwersytetem Monash, Instytutem Bakera oraz Katedrą Anatomii i Fizjologii Uniwersytetu Melbourne.
Publikacja pt. „Acute Exposure To High Fat Diet Impairs ILC3 Functions And Gut Homeostasis” ukazała się w czasopiśmie Immunity (DOI: 10.1016/j.immuni.2025.03.017).
Źródło: Immunity, Walter and Eliza Hall Institute
