Czy muzyka może złagodzić delirium u starszych pacjentów intensywnej terapii?

W wieloośrodkowym, randomizowanym badaniu klinicznym z udziałem osób w wieku 50 lat i starszych, przebywających na oddziałach intensywnej terapii (OIOM), oceniano wpływ dwukrotnego, codziennego słuchania muzyki o wolnym tempie (60–80 uderzeń na minutę) na występowanie i przebieg delirium. Wyniki wykazały, że muzyka relaksacyjna nie skróciła czasu trwania delirium lub śpiączki, ani nie zmniejszyła ich nasilenia, bólu czy lęku w porównaniu z grupą kontrolną, w której odtwarzano ciszę.

Choć efekt terapeutyczny nie został jednoznacznie potwierdzony, badanie ujawniło pewną tendencję – pacjenci, którzy wysłuchali co najmniej siedmiu „dawek” muzyki wolnotempowej, mieli mniej dni z delirium lub śpiączką. Podobny trend zaobserwowano u osób otrzymujących benzodiazepiny – leki uspokajające, które zwiększają ryzyko wystąpienia delirium. Wyniki te sugerują, że konieczne są dalsze badania nad muzyką jako terapią wspomagającą u starszych, ciężko chorych pacjentów.

Delirium, czyli stan ostrego zaburzenia świadomości i dezorientacji, stanowi poważne zagrożenie zdrowotne. Występuje nawet u 75% osób starszych leczonych na OIOM-ie, a jego konsekwencje obejmują zwiększone ryzyko otępienia po pobycie w oddziale intensywnej terapii.

Badanie Decreasing Delirium through Music in Critically Ill Older Adults (DDM) przeprowadzono w szpitalach afiliowanych przy Indiana University School of Medicine (Indiana University Health, Sidney and Lois Eskenazi Hospital w Indianapolis) oraz w Mayo Clinic w Rochester (Minnesota). W zespole badawczym uczestniczyli naukowcy z Indiana University, Mayo Clinic, Regenstrief Institute, Anglia Ruskin University i Area 10 Labs.

Badanie miało charakter dwuramienny, z ukrytą oceną wyników. Porównywano starannie dobraną playlistę muzyki o wolnym tempie z nagraniem ciszy. Sesje odsłuchowe odbywały się dwa razy dziennie przez maksymalnie siedem dni, za pomocą tabletów i słuchawek z aktywną redukcją szumów. Wykorzystano aplikację Soundese do centralnego zarządzania listami odtwarzania i monitorowania „dawki muzyki” – co potwierdziło wykonalność takiej metody w intensywnym środowisku klinicznym OIOM-u.

W artykule opublikowanym w czasopiśmie JAMA Internal Medicine pt. „Slow-Tempo Music and Delirium/Coma-Free Days Among Older Adults Undergoing Mechanical Ventilation: A Randomized Clinical Trial” autorzy podkreślają, że mimo intuicyjnego przekonania o korzystnym działaniu muzyki w OIOM-ie, badanie nie potwierdziło jej wpływu na skrócenie czasu delirium, zmniejszenie bólu czy lęku, ani długości pobytu w oddziale.

Dr Babar Khan, współautor badania, zwrócił uwagę, że „wyniki precyzują praktykę kliniczną i sugerują, że przyszłe badania powinny koncentrować się na bardziej spersonalizowanych, prowadzonych przez terapeutów interwencjach muzycznych, dostosowanych do preferencji pacjentów i specyficznych grup klinicznych”.

Z kolei dr Linda L. Chlan z Mayo Clinic dodała: „Muzyka jest złożonym bodźcem aktywującym mózg pacjenta. Możliwe, że zestaw utworów nie był dla chorych wystarczająco znaczący, co podkreśla wagę indywidualnych preferencji muzycznych w projektowaniu przyszłych badań klinicznych”.

Dr Sikandar Khan podkreślił z kolei, że badanie DDM „dowiodło możliwości precyzyjnego monitorowania dawki muzyki u pacjentów krytycznie chorych. Analizy post hoc wskazują trend ku większej liczbie dni wolnych od śpiączki u pacjentów, którzy pozostawali w OIOM wystarczająco długo, by otrzymać siedem dni interwencji, oraz u osób przyjmujących benzodiazepiny”.

Wnioski z badania:

• Wyniki podważają założenie, że wczesne wprowadzenie playlisty z wolnotempową muzyką w OIOM poprawi liczbę dni wolnych od delirium i śpiączki.
• Badanie wnosi rzetelne, wieloośrodkowe dane do obszaru, w którym większość prób farmakologicznych zakończyła się negatywnie.
• Wskazuje na potrzebę dalszych badań z dłuższą ekspozycją na muzykę, uwzględniających podgrupy pacjentów (np. z określonym profilem sedacji).
• Dowodzi technicznej wykonalności i bezpieczeństwa zastosowania aplikacji do monitorowania interwencji muzycznych w OIOM.
• Nie odnotowano żadnych działań niepożądanych.

Źródło: JAMA Internal Medicine, “Slow-Tempo Music and Delirium/Coma-Free Days Among Older Adults Undergoing Mechanical Ventilation: A Randomized Clinical Trial”
DOI: https://doi.org/10.1001/jamainternmed.2025.xxx